İş Hukukunun ana ilkelerinden olan “işçi yararına yorum” ilkesi ekonomik olarak işverene göre daha zayıf konumda olan işçilerin korunmasını amaçlamaktadır. Sözleşme serbestîsi içerisinde işveren ile işçi eşit konumlarda olmadıklarından Devlet çalışma yaşamına işçi lehine müdahalede bulunarak asgari koşulları belirlemekte ve aykırılık halinde hukuki, cezai veya idari yaptırımlar uygulanmaktadır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ndaki tüm cezai maddeleri yeniden değerleme oranında artırılmaktadır. Yeniden Değerleme Oranının 2024 yılı için %43,93 olarak tespit edilmesine ilişkin 574 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunundaki idari para cezaları 2025 yılı için yeniden değerleme oranında, yani %43,93 oranında arttırılarak güncellenmiş olup, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre 2025 yılında uygulanacak idari para cezaları tutarları 10’dan az çalışanı olan işyerleri, 10-49 Çalışanı olan işyerleri ve 50’den fazla çalışanı olan işyerleri için aşağıdaki linkte yer aldığı şekilde değişmiştir.

6331 Sayılı İSGK Uyarınca 2025 Yılında Uygulanacak İdari Para Cezaları

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri maddesi tüm işyerleri için yürürlüğe girmiş olup, 6331 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesinde “Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.” hükmü yer almaktadır.

İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik ise 29.06.2015 tarihli 29401 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelik gereğince, 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Bu kapsamda, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıftaki işyerleri işverenleri veya işveren vekili tarafından;

• Çalışanları arasında uygun nitelikte personel görevlendirmesi yaparak,
• Gerekli belgeye sahip olması halinde kendisi üstlenerek,
• Bakanlıkça yetkilendirilen OSGB veya ÇASMER’lerden hizmet alarak,
• İşveren veya işveren vekilinin Bakanlıkça açıklanacak eğitim programına katılıp tamamlamalarıyla, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme şartı aranmaksınız Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ilan edilen eğitimleri tamamlayarak kendisi üstlenerek (yalnızca 50’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde), gibi yöntemlerle yükümlülüklerini yerine getirmeleri mümkündür.

Eğitim programlarının açık öğretim, uzaktan veya yüz yüze eğitim yoluyla düzenlenmesi mümkündür. Bu Eğitimler halen Anadolu Üniversitesi tarafından verilmekle beraber, yakın bir zamanda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ÇASGEM üzerinden de üzerinden de online şekilde eğitim alınması mümkün olabilecektir.

Anadolu Üniversitesi tarafından sunulan örnek eğitime https://esertifika.anadolu.edu.tr/program/14/isveren-ve-isveren-vekili-icin-is-sagligi-ve-guvenligi bağlantısı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Eğitimin tamamlanması halinde, “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Sınavına Katılım Hakkı Belgesi” düzenlenmektedir.

Sınava girebilmek için bu belge zorunludur.

Sınavda, 100 puan üzerinden 50 ve üzeri puan alan adaylar başarılı sayılmaktadır.

Başarılı olan adaylar için “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Eğitimi Tamamlama Belgesi” düzenlenmektedir. Eğitim, sınav ve belgelendirmeyi kapsayan ücret; net asgari ücretin 1/10’unu geçmemek koşuluyla, Bakanlıkla yapılan protokolde belirlenir ve katılımcılar tarafından ödenir.

“İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik” kapsamında 50 az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin işveren/işveren vekilleri iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç olmak üzere yürütebilmek için İSG-KATİP sisteminde taahhütte bulunmaları gerekmektedir.

Son olarak, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu yazımızda belirtilen yükümlülükler uygulanmayacaktır:

• Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı Müsteşarlığının faaliyetleri.
• Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
• Ev hizmetleri.
• Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.
• Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından “2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik” konulu 2025/8 sayılı Genelge yayımlanmış olup, 2013/11 sayılı “Sigortalılık İşlemleri” konulu Genelgede “İşten ayrılış bildirgesi düzeltme/silme işlemleri” hüküm altına alınmıştır.

2013/11 sayılı Genelgenin Birinci Kısım, Altıncı Bölümünde yer alan, “3- İşten ayrılış bildirgesi düzeltme/silme işlemleri” başlığının dördüncü paragrafından sonra gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiştir:

“Sigortalılığın; kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmeyecek şekilde işten ayrılış nedeni bildirilerek sona ermesi akabinde arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile işçiye, kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmesine yönelik karar verilmesi durumunda sigortalı işten ayrılış nedeni, sigortalı veya işverenin ilam niteliğindeki arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile Kuruma müracaatı üzerine ilgili mahkeme veya arabuluculuk kararına uygun olan işten ayrılış nedeni ile değiştirilecektir.”

Söz konusu değişiklikle birlikte, iş sözleşmesinin kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı ödenmeksizin feshedilmesinin ardından, ilam niteliğindeki arabuluculuk anlaşma belgesi veya mahkeme kararı ile kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmesi halinde ilgili mahkeme veya arabuluculuk kararına uyumlu olacak şekilde işten çıkış kodunun değiştirilmesi gerekmektedir.

Ekinde ilam niteliğindeki arabuluculuk anlaşma belgesi  veya mahkeme kararı ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na bir dilekçe ile başvuru yapılması halinde, işten çıkış kodunun değiştirileceği açıklığa kavuşturulmuştur.

“Doğum Yardımı Yönetmeliği” 10 Nisan 2025 tarihli 32866 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik ile Türk vatandaşlarına yapılacak doğum yardımı ve bunun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir. Söz konusu “doğum yardımı” uygulaması 633 sayılı Sosyal Hizmetler Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gereğince 2011 yılından bu yana uygulanmaktadır. Ancak son düzenleme ile doğum yardımı tutarları arttırılmış ve uygulama esaslarında bir takım değişiklikler yapılmıştır.

01 Ocak 2025 tarihinde ve sonrasında canlı doğan çocukları olan, Türkiye’de ikamet eden ve doğum yardımı için başvuru yapan Türk vatandaşları ile doğum yardımına yönelik iş ve işlemleri kapsamaktadır.

Hak sahiplerine doğum yardımı yapılabilmesi için, aşağıdaki hususların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:

• 1 Ocak 2025 tarihinde ve sonrasında canlı doğan çocuğun olması.
• Annenin veya babanın ya da her ikisinin de Türk vatandaşı olması.
• Türkiye’de ikamet edilmesi.
• Başvuru yerlerine usulüne uygun olarak başvuru yapılması.

Başvurular, https://www.turkiye.gov.tr/ashb-dogum-yardimi-8663 üzerinden yapılabilecek olup, sistem üzerinden en geç 15 gün içinde sonuçlandırılacaktır.

Doğum yardımı tutarları aşağıdaki gibidir:

• Birinci çocuk için tek seferlik 5.000 TL,
• İkinci çocuk için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını tamamlayana kadar (altmışıncı ay dâhil) aylık 1.500 TL,
• Üçüncü ve sonraki çocuklar için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını tamamlayana kadar (altmışıncı ay dâhil) aylık 5.000 TL, tutarında doğum yardımı yapılır.

Doğum yardımı, hiçbir vergi ve kesintiye tabi olmayıp, haczedilmesi de mümkün değildir.

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Geçici 1’inci Maddesinin Dördüncü Fıkrası uyarınca çıkartılmış olan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama
Yönetmeliği’nin 13’üncü Maddesinde belirlenen yabancıların çalışma izin taleplerine ilişkin olarak başvuru sahibi işyerlerinin ve yabancıların karşılaması zorunlu olan değerlendirme
kriterleri bulunmaktadır. Bu kriterler aşağıda belirtilmiştir:

1- Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdamı aranmaktadır.
2- İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 Türk Lirası veya brüt satışlarının en az 800.000 Türk Lirası veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
3- Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2’nci madde kriteri, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1’inci ve 2’nci maddelerdeki kriterler uygulanmamaktadır.
4- İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 Türk Lirasından az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
5- İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az aşağıda şekilde olmalıdır:
a. Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katı tutarında ücret ödenmelidir.
b. Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı tutarında ücret ödenmelidir.
c. Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı tutarında ücret ödenmelidir.
d. Turizm-animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı tutarında ücret ödenmelidir.
e. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret tutarında ücret ödenmelidir.
f. Diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı tutarında ücret ödenmelidir.
6- İşletmeleri dahilinde aşağıdaki hizmetleri bulunduran işletme ve işyerlerinin çalışma izni başvuruları olumlu değerlendirilmekte, bu kapsamda olmayan işletme ve işyerlerinin ise talepleri uygun görülmemektedir:
• İzinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az üç yıldızlı turizm işletmelerinin, belgeli tatil köylerinin, resmi makamlardan alınmış faaliyet izni bulunan termal otellerin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• Hamam-sauna-SPA vb. kompleksi bulunduran belgeli turizm işletmeleriyle anlaşmalı (sözleşme bulunan) tesislerin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• En az yirmi (20) Türk vatandaşı çalıştıran resmi makamlardan izinli spor merkezlerinin çalışma izni başvuruları karşılanır.
• Masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerdeki yabancı çalıştırma izni başvuruları karşılanır.

7- Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az on Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.
8- Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan haller ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde yukarıda sayılan 1’inci ve 2’nci maddelerde belirlenen kriterler uygulanmamaktadır.
9- İleri teknoloji gerektiren işlerde veya aynı vasıflarda Türk uzmanın bulunmadığı hallerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü Makamınca verilecek onay üzerine 1’inci ve 2’nci maddelerle belirlenen kriterler uygulanmamaktadır.
10-Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım koşullarını taşıyan işletmelerde kilit personel dışında istihdam edilecek yabancılar için, 1’inci madde ile belirlenen kriter, işletmenin ülke çapındaki tüm işyerlerinde çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayısı esas alınarak uygulanır.
11-Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de ev hizmetlerinde çalışabilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma ve ikamet hakkı veren çalışma izin belgesini alınması gerekmektedir. Çalışma izni belgesi ya da muafiyet belgesi olmaksızın çalışan yabancı uyruklu kişiler ve işverenleri için idari para cezası ve süreli giriş yasağı uygulanmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı uygulamasında sadece çocuk bakımı, yaşlı ve hasta bakımı için çalışma izni verilmektedir. Ev hizmetlerinde temizlikçi ve hizmetçi için yabancı işçilere çalışma izni verilmemektedir. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret verilmesi ve SGK primlerinin ödenmesi gerekmektedir.

BAŞVURULARINDA KRİTER UYGULANMAYACAK YABANCILAR
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerince çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi olmayan yabancılar aşağıda belirtilmiş olup, burada belirtilen yabancıların çalışabilmeleri için çalışma izni almaları zorunludur.

Çalışma izin başvuruları çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi tutulmaksızın sonuçlandırılan söz konusu yabancıların bu kapsamda bulunduklarını Türkiye Cumhuriyeti resmi makamlarından alınmış belgelerle kanıtlamaları zorunludur:
• Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
• En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı yabancılar,
• Türk ve akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsani mülahazalar çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş olan yabancılar.

Saygılarımızla,